İnsülin, pankreas tarafından üretilen ve kan şekerini düzenlemekle görevli hayati bir hormondur. Genetik faktörler, yaşam tarzı tercihleri ve çevresel etkenler, vücudun insüline verdiği yanıtı etkileyebilir. Bu mekanizmalardaki bozulmalar insülin direnci olarak tanımlanan duruma yol açabilir.
İnsülin direnci belirtileri kişiden kişiye farklılık
gösterebilir. Hızlı kilo kaybı, sık idrar, iştahta değişimler sık görülen
belirtiler arasındadır.
İnsülin Direnci Belirtileri
İnsülin direncinin belirtileri kişiden kişiye farklılık
gösterebilir ve başlangıçta fark edilmesi güç olabilir. Pankreas, kan şekerini
dengelemek için daha fazla insülin üretmeye çalışarak bu durumu bir süre telafi
edebilir. Ancak zamanla bu mekanizma yetersiz hale gelir ve kan şekeri
seviyeleri yükselmeye başlar. Bu durum hem belirtilerin ortaya çıkmasına hem de
organ fonksiyonlarının olumsuz etkilenmesine yol açar.
İnsülin direnci belirtileri arasından sık karşılaşılanlar şu
şekildedir:
- Hızlı ve açıklanamayan kilo verme,
- Tükenmişlik hissiyatı,
- Artan susuzluk,
- Görüşte bulanıklık,
- Çeşitli enfeksiyonlar,
- Koltuk altlarında ve boyunda koyu lekeler,
Sık karşılaşılan insülin direnci belirtilerini bu şekilde sıralayabiliriz ancak bu semptomlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bedeninizde normalden farklı bir değişim gördüğünüzde bir sağlık uzmanına görüşüp net bir teşhis almak gereklidir.
İnsülin Direnci Nedir?
Vücudun enerjiyi gerektiği gibi kullanabilmesi için glikozun
hücrelere doğru bir şekilde taşınması gerekir. İnsülin de bu süreç için gereken
önemli bir hormondur. Bazı kişilerde vücut bu hormona gerektiği gibi yanıt
vermez. Bunun sonucunda da insülin direnci adı verilen durum ortaya
çıkar.
İnsülin direnci, vücut hücrelerinin insüline yeterince yanıt
vermemesi durumudur. Glikozun hücrelere taşınmasında aksama yaşanır ve bu da
kandaki şeker seviyesinin yükselmesine neden olur.
Pankreas bu durumu dengelemek amacıyla daha fazla insülin
üretmeye çalışsa da süreç ilerledikçe etkisini yitirebilir. Bu direnç zamanla tip
2 diyabet, obezite, kalp-damar hastalıkları ve polikistik
over sendromu (PCOS) gibi kronik sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilebilir.
İnsülin Direncine Sebep Olan Etkenler
İnsülin direncini tek bir sebebe bağlamak ne yazık ki mümkün
değildir. Ancak yapılan araştırmalar bazı durumlarla insülin direncini
ilişkilendirmiştir. İlk olarak kilo almanın bu durumu kötüleştirdiği ve tam
tersine vermenin de hastalık üzerinde iyileştirici etkileri olduğu
belirlenmiştir.
İnsülin direncinin olası nedenleri şu şekildedir:
- Karın etrafındaki aşırı yağlanma,
- Fiziksel olarak hareketsiz bir yaşam tarzı,
- Aşırı işlenmiş gıdalardan oluşan beslenme tarzı,
- Kullanılan bazı ilaçlar,
- Bazı hormonal bozukluklar,
- Genetik bozukluklar,
- Sigara,
- Yaş etkeni,
Bunlar dışında da insülin direncinin belirlenen veya
belirlenemeyen pek çok sebebi vardır. Sağlık kuruluşlarında da ilk olarak
durumun altında yatan sebebe bakılarak hekiminiz uygun tedavi planını
belirleyecektir.
Teşhis ve Tedavi Süreci
Vücutta insülin direnci olduğunda pankreas bu eksikliği
gidermek için daha fazla insülin üretmeye başlar. Bu nedenle de teşhis
sürecinde belirtilerin hemen kendini göstermemesi hastalığı belirlemeyi
zorlaştırabilir.
Genellikle doktorunuz bu durumu göz önüne aldığında; tıbbi
geçmiş, aile geçmişi, fiziksel muayeneye başvuracaktır. Ayrıca glikoz testi
gibi bazı testlerle de durum saptanmaya çalışabilir.
Teşhis konulduktan sonra durumun altında yatan sebebin
düzeltilmesi hedeflenir. Ancak bazı durumlarda altında yatan sebep genetik ve
yaş gibi değiştirmesi mümkün olmayan şeyler olabilir. Bu aşamada yaşam tarzı
değişiklikleri önerilebilir.
İlk aşamada beslenmenin düzenlenmesi hedeflenebilir.
Özellikle karbonhidrat ve sağlıklık yağlardan, aşırı işlenmiş gıdalardan uzak
durmanız önerilebilir. Bunlar yerine sebze, meyve, tam tahıllar içeren protein
ağırlıklı beslenme de göz önünde bulundurulabilir.
Bir diğer yaşam değişikliği de fiziksel aktivitelerdir. Özellikle
karın çevresinde bulunan yağlar azaltılarak hastalığın etkilerinin de
azaltılması hedeflenir. Ayrıca gerekli duyulduğu zamanlarda ilaç tedavisine de
başlanabilir.
Tedavi süreci tamamen doktorunuzun planladığı şekilde
ilerlemelidir. Doğru teşhis ve tedavi süreçleri hem belirtileri hem de
hastalığın şiddetini azaltabilir.
İnsülin Direnci Nasıl Kırılır?
İnsülin direnci için ilk yapılması gereken sağlık kuruluşuna
başvurmaktır.
İnsülin direncini kırmak için yapılması gerekenler genel
olarak şu şekildedir:
- Düzenli egzersizler yapmak
- Karbonhidratı azaltmak
- Tam tahıllı ürünleri tercih etmek
- Omega-3 gibi sağlıklı yağları tüketmek
- Kilo vermek
- Yeterli ve kaliteli uyku uyumak
- Stresi azaltmak
Tüm bunlar insülin direnci için faydalı olabilecek
önerilerdir. Ancak insülin direnci ciddiye alınması gereken zamanla diyabete
dönüşme ihtimali olan bir sağlık problemidir. Bu nedenle sağlık kuruluşuna
giderek doğru teşhis ve tedavi planlaması gereklidir.
İnsülin Direncinin Vücuttaki Negatif Etkileri
İnsülin direnci belirtileri ve şiddeti tedavi edilmediğinde
artarak ilerleyebilir. Bu durum vücudunuzdaki pek çok organı da doğrudan
etkileyecektir.
İnsülin direnci karaciğer hastalıkları, göz sorunları, kalp
hastalıkları gibi ciddi problemlere yol açabilir. Ayrıca yüksek kan şekeri kilo
alımını da artırabilir. Bu da hastalığın daha hızlı ilerlemesine sebep olarak
bir kısır döngüye sebep olabilir.
Erken tanı ve etkili tedavi ile bu olumsuz etkilerin önüne
geçmek mümkündür. Herhangi bir belirti göstermeniz durumunda muhakkak bir
uzmana başvurmalısınız.