İdrar tahlili, idrarın fiziksel, kimyasal ve mikroskobik olarak incelenmesiyle gerçekleştirilen temel bir laboratuvar testidir. Bu test sayesinde hastanın böbrek fonksiyonları başta olmak üzere genel sağlık durumu hakkında önemli bilgiler elde edilebilir. Rutin sağlık kontrollerinde sıkça tercih edilen bu analiz, aynı zamanda spesifik hastalıkların tanısında da yol göstericidir. Peki, idrar tahlili sonuçları ne zaman çıkar ve bu testle hangi bilgiler elde edilebilir?
İdrar Tahlili Ne Zaman Çıkar?
İdrar tahlilleri birbirinden farklılık gösterebilir.
Hastanın durumuna ve şikayetine göre farklı türde tahliller yapılabilir. Ayrıca
laboratuvarın iş yükü de sonuçların hızlı veya geç sonuçlanmasında
önemlidir.
Standart bir idrar tahlili yaptırdıysanız genellikle
sonuçlar bir gün içerisinde çıkabilir. Enfeksiyon şüphesiyle idrar kültürü
istendiyse sonuçlar 1-3 gün arasında elde edilebilir. Uzun süreç isteyen 24
saatlik idrar toplama testindeyse sonuçların çıkması daha uzun sürebilir.
Tam İdrar Tahlili Nasıl Yapılır?
Tam idrar tahlilinin yapılabilmesi için üç farklı aşama
gereklidir. Bu aşamalar; görsel inceleme, çubuk testi ve mikroskobik
incelemedir.
İlk aşamada görsel inceleme yapılır. Laboratuvar teknisyeni
idrar rengine, berraklığına göre ön değerlendirme yapar. Bulanık, kanlı veya
farklı renkteki idrar tehlikeli durumlardan kaynaklanabilir.
İkinci aşamadaysa çubuk testi yapılır. İnce bir çubuk idrara
daldırılır ve çubuk üzerindeki kimyasal kısımlar sayesinde değerlendirme
yapılır. Bu çubuklarda hastalığın seviyesine veya olup olmamasına göre renk
değişimleri gözlemlenebilir.
Çubuk testi sayesinde; idrarın ph seviyesi, yoğunluğu,
protein oranı ölçülebilir. Tüm bu ölçümler böbrek hastalıklarını, enfeksiyonu
veya idrardaki kanı tespit etmek için oldukça önemlidir.
Son aşamada mikroskobik incelemeler yapılır. Bu incelemelerde idrar çeşitli aşamalardan geçirilir ve mikroskop altında incelenir. İnceleme sonucu kırmızı beyaz kan hücreleri, kristaller, bakteri ve mantarlar tespit edilebilir.
İdrar Tahlili Gerektiren Durumlar
İdrar tahlili kişinin genel sağlık durumunu değerlendirmek
için yapılabilir. Ayrıca özel olarak bazı hastalıklardan şüphelenildiğinde de
tahlil istenebilir.
İdrar yolu enfeksiyonlarının tespitinde idrar tahlili sıkça
kullanılır. Bunun yanı sıra böbrek hastalıklarında da protein kaçağı olup
olmadığı, kan hücreleri idrar tahlilleri sonucu belirlenebilir. Diyabet
hastaları için de idrarda glukoz ve keton aranır.
Hamilelik süresince de rutin kontrollerde idrar tahlili
istenebilir. Ayrıca karaciğerin sağlık durumu değerlendirilirken de idrar
tahlilinden yararlanılabilir.
Genellikle kişide sık idrara çıkma, idrarda yanma, kötü
kokulu veya kanlı idrar görüldüğünde doktor tarafından tahlil istenilir ve
sonuçları değerlendirilir.
İdrar Tahlili Öncesi Nelere Dikkat Edilmeli?
İdrar tahlili öncesinde sonuçların net ve güvenilir olması
için dikkat edilmesi gereken belirli kurallar vardır. Bu kurallar doktorunuzun
önerisine göre değişiklik gösterebilir.
Doğru ve güvenilir sonuçlar elde edebilmek için idrar örneği
verilmeden önce bazı hususlara dikkat edilmelidir:
- Test öncesi aşırı sıvı tüketiminden kaçınılmalı ve mümkünse
sabah ilk idrar örneği tercih edilmelidir.
- Kullanılan ilaçlar (özellikle antibiyotikler) mutlaka
doktora bildirilmelidir.
- Kadınlar için regl döneminde tahlil yaptırmak önerilmez;
zira bu dönemde idrara karışabilecek kan sonuçları yanıltabilir.
- Örnek alınmadan önce genital bölgenin hijyenik olarak
temizlenmesi önemlidir.
İdrarda Probleme İşaret Eden Belirtiler
İdrar kişinin genel beden sağlığı hakkında pek çok bilgi
verir. Bu nedenle idrarda meydana gelen değişimler dikkatli bir şekilde
gözlemlenmeli gerekli görüldüğünde doktora başvurulmalıdır.
İdrarın kötü kokulu olması, idrarda görülen kan, köpüklenme
ve idrar yaparken hissedilen ağrı ciddi problemlerin habercisi olabilir. Bu
nedenle belirtiler ihmal edilmemeli ve herhangi biri gözlemlendiğinde bir
sağlık kuruluşuna danışılmalıdır.