Göz kayması, tıpta bilinen adıyla şaşılık, gözlerin aynı anda aynı yöne odaklanamaması durumudur. Normalde senkronize şekilde çalışan gözlerden biri düz bakarken, diğeri içe, dışa, yukarıya veya aşağıya kayabilir. Bu durum, gözlerin birlikte çalışamaması nedeniyle oluşur ve genellikle çocukluk döneminde başlar. Erken tanı konulmadığı takdirde yetişkinlik dönemine kadar devam edebilir.
Göz kayması çocuklukta başlayıp tedavi edilmediğinde
yetişkinliğe kadar devam edebilir. Bu durumun birçok farklı sebebi vardır. Peki,
göz kayması neden olur? Detaylarıyla açıkladık…
Göz Kayması Neden Olur?
Göz kayması, esas olarak göz kaslarının uyumlu şekilde
çalışmaması sonucu ortaya çıkar. Göz kaslarında meydana gelen
dengesizlikler, her bir gözün farklı bir yöne bakmasına neden olur ve bu da hem
görüntü kalitesini hem de derinlik algısını olumsuz etkiler.
Sağlıklı gözlerde iki göz de tek bir yöne odaklanabilir ve
bunun sonucunda beyinde görüntü oluşur. Göz kayması problemi yaşayanlarda ise
tek, çift görme ve derinlik algısında bozulmalar meydana gelebilir.
Göz kayması nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Göz kaslarında ve sinirlerinde doğuştan gelen anormallikler,
- Ailede şaşılık geçmişi, genetik,
- Uzağı görmede yüksek derecede bozukluk,
- Beyin felci gibi sinir sistemi hastalıkları,
- Özellikle çocukluk çağında göze veya beyne alınan darbeler,
- Tümörler,
- Enfeksiyonlar,
- Tiroid hastalarında göz çevresindeki kaslarda şişme ve
iltihaplanma durumu,
- Göz tembelliği,
- Kaslarda yaşlanma kaynaklı zayıflama,
- Yüksek ateş, yoğun stres, ani korku ve uykusuzluk gibi
geçici koşullar,
Göz kayması yukarıda sıraladığımız gibi pek çok farklı
nedenden dolayı gelişebilir. Farklı yaş gruplarında görülse de genellikle
çocukluk çağında ortaya çıkar ve erken tanıyla büyük ölçüde
düzeltilebilir.
Şaşılık Belirtileri
Şaşılık genellikle çocukluk çağında başlar. Bu aşamada
ebeveynlerin durumu fark etmesi oldukça önemlidir. Özellikle konuşma çağına
gelmemiş çocuklarda şaşılığı anlamak zor olabilir. Bu yüzden belirtiler
konusunda bilgili olmak, böyle bir durumla karşılaştığınızda bilinçli bir
şekilde hareket etmenizi sağlar.
Şaşılık belirtileri şu şekildedir:
- Sabit duramayan ve birlikte hareket edemeyen gözler,
- Parlak güneş ışığında gözlerin kısılması ve sık sık
kapanması,
- Başını eğerek nesneleri incelemek,
- Bir şeye bakarken tek gözünü kapatmak,
Özellikle çocukluk çağındaki kişilerde ebeveynler sayılan
belirtileri dikkate alarak bu durumu gözlemleyebilir. Herhangi bir görme
kusurundan şüphelendiğinizde ise bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Erken
yaşta yapılan tedaviler görme kusurları için etkili olabilir.
Ayrıca yetişkinlerde de dışarıdan görünüşte belirgin bir
kayma durumu yoksa göz kayması anlaşılmayabilir. Bu durumda da göz kayması
belirtileri; çift görme, baş ağrısı, okuma sorunları olarak
sıralanabilir.
Bebeklerde Şaşılık
Yalancı şaşılık belirli yüz hatlarına sahip bebeklerde görülür. Bu bebekler aslında şaşı olmadıkları halde öyle gibi görünürler. Zamanla yüz geliştikçe görünüşte olan şaşılık da ortadan kalkar. Yine de çocuğunuzun görüşüyle ilgili bir problemi olduğunu düşünüyorsanız mutlaka doktora danışmalısınız.
Göz Kayması Türleri
Göz kayması yani şaşılık gözünün konumuna göre 4 alt başlığa
ayrılabilir. Bunlar; gözün içeri dönmesi, dışarı dönmesi, yukarı bakması ve
aşağı bakması olarak sıralanabilir. Ayrıca geçici zamanlı ve sürekli devam eden
şaşılık olmak üzere de iki sınıfa ayrılabilir.
Şaşılığın türüne göre tedavi süreci değişiklik gösterebilir.
Özellikle şaşılığın sebebi miyopsa altında yatan sebebin tedavi edilmesi
amaçlanır. Bu, özellikle küçük yaştan beri şiddetli miyop sahibi olan, uzağı
göremeyen çocuklarda görülür. Uzak görüşü düzeltilmediği sürece göz odaklanmak
için ekstra çaba sarf edeceği için içe doğru kayma olabilir.
Göz Kayması Testleri
Göz kayması yani şaşılık testleri özelliklerde çocuklarda
düzenli kontroller sırasında yapılır. Bu testler sırasında göze parlak bir ışık
tutulur ve o sırada çocuk bir nesneye bakar. Yansımanın her iki gözde görülüp
görülmediğine göre de göz sağlığı kontrol edilir.
Bunların yanı sıra görme keskinliği, hizalama ve odaklanma
testleri de yapılabilir. Ayrıca göz bebeklerinin damla yardımıyla
genişletilerek hastalık belirtilerinin aranması da görülebilir. Şaşılığın asıl
nedenini tespit etmek için göz yuvaları görüntüleme teknikleriyle de
taranabilir.
Göz Kayması Nasıl Tedavi Edilir?
Göz kayması durumunda erken yaşta teşhis ve tedavinin
başlatılması çok önemlidir. Uzun vadede bu problem görme problemlerinin
artmasına sebep olabilir.
Tedavi süreci ise şaşılığın altında yatan sebebe göre
değişiklik gösterir. Şaşılık uzak ve yakın görüşteki problemlerden kaynaklı ise
görüşün düzeltilmesi zaman içerisinde şaşılığı çözebilir. Ayrıca şaşılıktan
dolayı çift görme problemi varsa prizma adı verilen özel lenslerle göze gelen
ışığın daha hizalanması sağlanabilir.
Göz tembelliğinden kaynaklı bir kayma varsa tek gözü
kapatarak diğer gözün aktif bir şekilde çalışması sağlanarak güçlenmesi
sağlanabilir. Bunun yanı sıra estetik kaygılardan dolayı çeşitli botoks
uygulamalarıyla göz çevresindeki kasların işleyişi değiştirilebilir.
Göz kaymasının özellikle çocukluk çağında tespit edilerek
çözüme kavuşturulması önemlidir.